چطور خیانت را جبران کنم؟

طرد شدن و نادیده انگاشته شدن ناشی از خیانت زخمی همیشگی به وسعت درد

بین همه زخم های عاطفی که از آنها رنج می بریم، شاید تجربه خیانت جدی ترین و سخت ترینشان باشد.
تا زمان رسیدن به دوره دوم متوسطه، تجربه هایی از قبیل طرد شدن از گروه بازی انتخاب آخر بودن برای تیم ورزشی، دعوت نشدن به جشن تولدها، پس زده شدن توسط دوستانی که به دسته جدیدی پیوسته اند و مسخره شدن و آزار دیدن توسط همکلاسی هایمان را داشته ایم. در نهایت با عبور از شرایط سخت طرد شدگی های دوران کودکی به این پی می بریم که سلسله جدیدی از تجربیات طرد شدن و تنهایی در بزرگسالی منتظر ماست.
ما در قرار ملاقات طرد می شویم، در مصاحبه شغلی پذیرفته نمی شویم و با رفتار سرد آشنایان روبه رو می شویم. همسرمان پیش قدم شدن ما را برای روابط جنسی پس می زنند، همسایه ها با ما رفتار سردی دارند و اعضای خانواده ما را به زندگی هایشان راه نمی دهند. بعد از عبور از تمامی این تجربه های ناخوشایند، تجربه خیانت اوج طردشدگی و نادیده انگاشتن را به همراه دارد. تجربه ای که بریدگی ها و خراش های روانی هستند که پوسته عاطفی ما را دریده و به گوشت آن رسوخ می کنند.

برخی لغزش های عاطفی به قدری شدید هستند که بریدگی های عمیق با “خون ریزی” زیاد ایجاد می کنند و نیاز به توجه فوری دارند. برخی دیگر همانند بریدگی با کاغذ، کمی سوزش دارند و فقط اندکی خونریزی می کنند. ما دردهایی که طرد شدن ها ایجاد می کنند و زخم های روانی حاصل از آنها را بسیار کم اهمیت می پنداریم و بر این گمان هستیم که صرفا با گذشت زمان و نادیده انگاشتن آن میتوان التیامی بر این زخم عمیق یافت. اما متاسفانه تجربه عملی سالها درمان در این حوزه به هیچ عنوان چنین راهکاری را توصیه نمی کند.

اثرات خیانت بر سلامت روان زوجین

به طور خاص، انواع طیف خیانت و برقراری روابط فرا زناشویی، باعث ایجاد درد عاطفی شدیدی می شوند که بر تفکر ما تأثیر می گذارد، ما را لبریز از عصبانیت می کنند، و در نهایت باعث تحلیل رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس ما می شوند.احساس بنیادی تعلق داشتن در ما را ناپایدار می کنند و هر گونه سرمایه گذاری عاطفی بر رابطه را بعد از تجربه خیانت با پرسش جدی مواجه می‌سازند.

طی جلسات مشاوره خیانت در شمال تهران دیده می شود که بیشتر خیانت هایی که زوجین تجربه می کنند به طور نسبی موکول به گذشت زمان شده تا بتوانند به این ترتیب زمینه ای برای بازگشت به زندگی بعد از خیانت بیابند و چون این زخم ها درمان اصولی نمیشوند می توانند “عفونت” کرده و نه تنها باعث ایجاد پیچیدگی های روانی در زوجین شوند بلکه به طور جدی بر بهروزی زوجین و رضایت زناشویی آنان نیز اثر جدی می گذارند.

فراموشی خیانت خیالی خوش بینانه

هر نوع تجربه خیانت به درمان زخم ها با کمک های اولیه عاطفی نیازمند است. استفاده کمک های اولیه درمانی و مراجعه به روانشناس یا زوج درمانگر و شرکت در جلسات زوج درمانی نه تنها خطر “عفونت کردن” و پیچیده شدن را کاهش می دهد، بلکه روند بهبود عاطفی را بسیار سرعت می بخشد. به منظور به کارگیری کمک های اولیه عاطفی و دریافت درمان حرفه ای نتیجه آزمایش صورت گرفته توسط محققین در این مقاله به وضوح مطرح میگردد. شاید زوجین به درکی واضحی از زخم عاطفی ناشی از طردشدگی و ارزیابی جامع از چگونگی و میزان آسیب ناشی از عواطف و فرآیندهای فکری موجود در هنگام تجربه خیانت ، نیاز داشته باشند .

زخم عاطفی ناشی از خیانت

چرا حتی لغزش های ساده و احمقانه درد بسیار تیزی دارند؟ تصور کنید شما با دو فرد غریبه در اتاق انتظار نشسته اید. یکی از آنها یک توپ روی میز می بیند، آن را بر می دارد و به سوی دیگری پرتاب می کند. آن فرد لبخند می زند، به شما نگاه می کند و توپ را به سمت شما پرتاب می کند. فرض کنیم که توانایی پرتاب و گرفتن شما پاسخگوی این وظیفه است. شما توپ را به سمت فرد اول پرتاب می کنید که او به سرعت آن را به سمت نفر دوم می اندازد. اما سپس به جای پرتاب توپ به سمت شما، نفر دوم آن را به سمت نفر اول می اندازد، و شما را از بازی حذف می کند. شما در این موقعیت چه احساسی دارید؟ آیا احساسات شما جریحه دار شـده است؟ آیا بر خلق شما تأثیر گذار است؟ بر عزت نفس شما چطور؟
بیشتر ما به این ایده با تمسخر نگاه می کنیم. دو تا غریبه توپ را به من پاس ندادند. ای بابا کی اهمیت میده؟ اما وقتی روان شناسان این موقعیت را موردبررسی قرار دادند، مورد قابل توجهی یافتند. بیش از آن که فکرش را بکنیم، اهمیت می دهیم. نمایش پرتاب توپ یک آزمایش روانشناسی کاملاً بررسی شده است، به طوری که درواقع دو “غریبه” شریک های پژوهشگر هستند، “آزمودنی” (کسی که فکر می کند همه آن ها در انتظار نوبتشان برای ورود به یک آزمایش دیگر هستند) همیشه بعد از دور اول یا دوم از بازی پرتاب توپ حذف می شود. مجموعه ای از مطالعات نشان دادند که افراد در نتیجه، حذف شدن از بازی پرتاب توپ به صورت یکسان احساس درد عاطفی آشکار را تجربه می کنند.

آنچه این یافته ها را قابل توجه می کند این است که در مقایسه با بیشتر طـرد شدن هایی که در زندگی تجربه می کنیم از جمله خیانت ، حذف شدن توسط دو غریبه از بازی پرتاب توپ، خفیف ترین نوع طرد شدن است. اگر این چنین تجربه کم اهمیتی می تواند باعـث ایجاد درد عاطفی (همین طور افت خلق و کاهش عزت نفس) شود می توانیم به این نتیجه برسیم که طرد شدن های هدفمند اغلب چقدر دردناک هستند. به همین دلیـل است که طرد شدن در رابطه عاشقانه، از دست دادن سرمایه عاطفی زوجین می تواند تأثیر عمیقی بر سلامت عاطفی ما داشته باشد.
به درستی، آنچه طرد شدن را کم و بیش از هر احساس منفی دیگری که در زندگی با آن مواجه می شویم، متمایز می کند، بزرگی میزان دردی است که بر می انگیزد. مـا اغلب درد عاطفی حاصل از یک طرد شدن سنگین مثل خیانت را همانند مشت خوردن به شکم با چاقوخوردن در سینه توصیف می کنیم. درست است که تعداد اندکی از ما به راستی ضربه چاقو خورده ایم، اما وقتی روانشناسان از افراد پرسیدند که درد ناشی از خیانت را با دردهای جسمانی که تجربه کردند مقایسه کنند. آنها درد عاطفی را هم ردیف دردهای شدیدی مانند درد زایمان طبیعی و درمان های سرطان توصیف کردند. در مقابل تصور کنید سایر تجربه های دردآور عاطفی مثل ناامیدی ، سرخوردگی، یا ترس، با اینکه خیلی ناگوار هستند در مقایسه با تجربه خیانت در زمانی که به درد درونی محض می انجامد رنگ می بازند.
اما چرا طرد شدن ها از جمله خیانت نسبت به سایر زخمهای عاطفی خیلی بیشتر آسیب می زند؟ پاسخ در پیشینه تکاملی ما نهفته است. انسان ها حیواناتی اجتماعی هستند: طـرد شدن از قبیله یا گروه اجتماعی در گذشته نامتمدن ما به معنی از دست دادن غذا، حمایت و شرکای تولید مثل بود که زنده ماندن را بسیار دشوار می کرد. رانده شدن از جمع همانند صدور حکم مرگ بود. از آنجایی که پیامدهای رانـده شـدن بسیار وخیـم بودند، در مغز ساختار هشدار زودرس توسعه یافت تا در صورت احتمال خطر “اخراج از گروه “ما را با تولید درد شدید آگاه سازد، حتی زمانی که طرد شدن اجتماعی ناچیز بود. در واقع، اسکن های مغزی نشان می دهند که هنگام تجربه خیانت و تجربه درد جسمانی نواحی یکسانی در مغز فعال می شود. به شکل چشمگیری دو دستگاه باهم پیوند خورده اند در تایید این ارتباط وقتی دانشمندان قبل از قرار دادن افراد در آزمایش پرتاب توپ ناجوانمردانه (برای ایجاد حس طرد شدگی)، به آزمودنی ها استامینوفن دادند، آن ها به طور معناداری درد عاطفی کمتری نسبت به افرادی که مسکن نخورده بودند گزارش کردند. متأسفانه، سایر هیجانهای منفی ماننـد شـرم این ویژگی ها را ندارند.

خیانت قوه ادراک و واقعیت سنجی را پس میزند

بسیاری از ما برایمان دشوار است که، باوجود احساس درد تجربه شده در زمان خیانت با خود صحبت کنیم تا تسکین یابیم. یکی از دلایل ویرانگری شدید خیانت اغلب این است که استدلال، منطق و عقل سلیم در تسکین دردی که احساس می کنیم بی تأثیر هستند. برای مثال، وقتی دانشمندان به شرکت کنندگانی که از نسخه کامپیوتری آزمایش پرتاب توپ حذف شده بودند، توضیح دادند که حذف آنها برنامه ریزی شده بود، با اینکه پی بردند طرد شدن آنها “واقعی نبوده” تأثیر چندانی بر کاهش احساس دردشان نداشت.
خیانت به شیوه های دیگری هم بر قدرت منطق و واضـح فـکـر کـردن تـأثیر می گذارد. برای مثال، فقط درخواست یادآوری قسمت هایی از خیانتی که تجربه کردند کـافی بود تا افراد پس از آن در آزمون های ضریب هوشی، حافظه کوتاه مدت و سنجش قدرت استدلال و تصمیم گیری نمره های پایین تری کسب کنند.
لغزش های عاشقانه وقتی خیلی زود یا حتی قبل از شروع یک رابطه جدی اتفـاق می افتند، به طور ویژه ای در آشفته سازی ذهن و دست کاری قدرت استدلال ما نیرومند هستند.
۲ خشم و خشونت: چرا درها شکسته و به دیوارها مشت کوبیده می شود؟ خیانت اغلب با خشم شدید و عصبانیت فراوان همراه است که باعث نیاز شدید به برون ریزی خشم، به ویژه ضربه زدن به همسر خائن که ما را طرد کرده است احساس می شود. اما در مواقع اضطراری به تخلیه خشم روی شاهدان معصوم بسنده می کنیم. باید این را در نظر بگیریم که حتی طرد شدنهای بسیار کم اهمیت هـم در بهترین های ما نیز انگیزه های پرخاشگری شدیدی را برمی انگیزند.
متأسفانه گرایش ما برای پاسخ به خیانت با خشم، نمودهـای جـدی تـر و شرورانه تری دارد. تجربه های تکرار شونده و شدید طرد شدن می تواند با انواع رفتارهای جدی پرخاشگرایانه همراه باشد .وقتی که این نوع زخـم هـای روان درمان نشده رها می شوند، به سرعت “عفونت” کرده و سلامت روانی فرد را با خطر آسیب جدی مواجه می کنند. روایت رفتارهای آسیب زای خشونت بار چه به خود و چه به دیگران، بعد از خیانت مکرر در اخبار شنیده می شود.

همسران جفـا دیـده ای که به دنبال انتقام گیری هستند و اقدام به خودکشی می کنند، نمونه هایی هستند که هنگام درمان نشدن زخم های روان ناشی از خیانت اتفاق می افتند.
باوجوداین، رابطه بین طرد شدن و خشونت قوی است و بسیار مهم است که بدانیم، دردی که طرد شدنها ایجاد می کند می تواند محرکی باشد تا بعضی از ما متفاوت از شیوه های عادی رفتار کنیم

تاثیر خیانت بر عزت نفس

عزت نفس آسیب دیده: آسیب زدن به خود با هدف انتقام از دیگری. تجربه طردشدگی عمیق و مکرر برای عزت نفس ما بسیار آسیب زننده است. درواقع، فقط یادآوری یک خیانت در گذشته کافی است تا باعث افت موقتی احساس خودباوری شود. متأسفانه آسیب دیدن عزت نفس فقط به همین جا ختم نمی شود. ما اغلب تجربه های خیانت را با سرزنش کردن خودمان پیچیده می کنیم. این گونه واکنش نشان دادن ها بعد از تجربه خیانت کاملا رایج است و به آسانی باعث می شود زخم ها و خراش های روانی ناشی از طرد شدگی اولیه عفونت کرده و در نتیجه بر سلامت روان ما تأثیری تضعیف کننده داشته باشند.
با توجه به مطالب مطرح شده پیرامون مسئله خیانت ،آنچه برای بازگشت به زندگی بعد از خیانت اهمیت دارد درمان به موقع و زودهنگام است. در این زمینه مشاوران خانواده با تخصص لازم به شما کمک خواهند کرد.