درمان افسردگی

شناخت علائم غم

سؤال خیلی مهم این است: آیا شما افسرده هستید یا فقط غمگینید؟
جواب این سؤال بسیار مهم است. همه غم و اندوه را تجربه کرده ایم. روز های بد و خلق افسرده گاه و بیگاه. احساس غمگینی همان حس افسرده بودن نیست. بنابراین در درجه اول باید مشخص شود که غمگینی طبیعی چیست؟
و چطور از افسردگی متمایز می شود؟
غمگینی دقیقا چیست؟ غمگینی را می توان این طور تعریف کرد: دلتنگی روحی یا رنج بردن، بدون وجود هیچ درد فیزیکی، که می تواند شامل تجربه مرگ یک عزیز یا حس همدردی با عزیزمان باشد که بیمار هستند. برای مثال مادری که رنج فرزندش را می بیند با وجود این که هیچ درد فیزیکی ندارد اما رنج می برد و غم و اندوه را تجربه می کند. وقتی ما غمگین هستیم هیجانات ما از طریق گریه کردن، صحبت کردن یا فکر کردن مداوم درباره غم و اندوه مان مشخص می شود و ممکن است غذا خوردن، خوابیدن یا تمرکز کردن برایمان سخت شود.

غمگینی با احساس غم و اندوه مشخص می شود و این نقطه مقابل بی حسی و بی تفاوتی است که ویژگی اصلی افسردگی است.
مشکل اینجاست که نمی توان دقیقا مشخص کرد چه چیزی می تواند سرآغاز غم و اندوه شود. برای مثال وقتی می بینیم زندگی یا شرایطمان رو به سوی پیشرفت و ترقی ندارد و ما حتی در حال افت و تنزل هستیم ممکن است اندوهمان شکل بگیرد. راکد ماندن و یا دیدن این که زندگیمان بجای بهتر شدن بدتر می شود شرایطی است که سبب ایجاد رنج و اندوه می شود. ما به عنوان یک انسان نیاز های ابتدایی مانند امنیت، غذا، پناهگاه و عشق را دنبال می کنیم و سعی می کنیم آن ها را به واقعیت نزدیک کنیم. اما وقتی پیشامد ها و شرایط زندگیمان سد راه رشد روحی_روانی یا واقعیت وجودیمان می شوند، رنج می بریم و احساس غمگینی می کنیم.

غم در برابر افسردگی

غم در یک دوره ای به دلایل اغلب بیرونی آغاز می شود و سپس تمام می شود در حالی که افسردگی ادامه پیدا می کند. این راهی است که شما می توانید بگویید آیا فقط احساس غم و اندوه می کنید یا واقعا افسرده هستید. احساس غم و اندوه در بسیاری از شرایط قطعا عادی و معمولی است. علائم غم و اندوه اغلب شبیه علائم افسردگی است شما گریه می کنید، نمی توانید بخوابید، اما به مرور زمان به حالت عادی بر می گردید و غم و اندوه پایان می پذیرد. این به معنای ناپدید شدن مشکل نیست. فقط شما موفق می شوید با حمایت صحیح به خوبی از عهده آن برآیید. ممکن است نیاز باشد در مورد مشکلتان با دوستان یا اعضای خانواده خود صحبت کنید و کمک کنید مسئله هر روز کم رنگ و کم رنگ تر شود. داشتن یک روز بد یا حتی یک هفته بد در حالی که طبیعی است شاد باشید و از زندگی لذت ببرید نشان دهنده این نیست که شما افسرده هستید.

در حالی که احساس از دست دادن توانایی برای مفید و کارآمد بودن تمام روز و هر روز به مدت حداقل ۲ هفته می تواند علامت افسردگی باشد.
علائم افسردگی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و شامل تمام یا بعضی از موارد زیر است:

• احساس غم و اندوه یا بی حوصلگی
• مشکلات خواب
• بیدار شدن های مکرر در نیمه های شب
• فقدان انرژی و احساس خستگی و بی حالی
• تغییر در اشتها (به طور معمول از دست دادن اشتها)
• اختلال در تمرکز، تصمیم گیری و فکر کردن
• از دست دادن تمایل و علاقه به چیزی که قبلا لذت بخش بوده است مثل رابطه جنسی، یک فعالیت یا سرگرمی
• حملات اضطرابی یا ترس بیمار گونه
• توجه وسواس گونه به تجربیات و افکار منفی
• احساس گناه، بی ارزشی، نا امیدی یا بی پناهی
• بی قراری و تحریک پذیری
• افکار مرگ یا افکار خودکشی
• بررسی عوامل بیولوژیک افسردگی
• اگر از علائمی که به نظر از نشانه های افسردگی است رنج می برید حتما با پزشک خود ملاقات کنید و از عدم وجود دلایل فیزیکی مطرح شده در زیر مطمئن شوید.
• سندرم خستگی مزمن
• بیماری تیروئید
• اختلالات خواب مثل حمله خواب یا آپنه (وقفه تنفسی) در خواب
• عوارض جانبی بعضی دارو ها
• هپاتیت
• افسردگی فصلی
• کرختی و خستگی وابسته به چاقی
• بیماری لایم
• بیماری های مقاربتی مانند ایدز یا سفلیس

آنمی (کم خونی)، خستگی اغلب یکی از نشانه های آنمی است که در خانم ها می تواند منجر به خونریزی زیاد زمان قاعدگی شود.
علائم تأخیر در رفتار و کندی روانی حرکتی می تواند یک واکنش آلرژیک به اگزما، درد و خستگی می باشد.(غذاها و توکسین های (سموم) محیط می توانند عوامل شروع کننده آلرژی باشد)

در این مقاله تلاش من بر آن خواهد بود ابتدا به تشریح این اختلال روانشناختی مهم بپردازم و علائمی را که هر فرد برای تشخیص بیماری در خود باید بداند ذکر نمایم و سپس قدم به قدم به شما نشان خواهم داد که چگونه می توانید حتی بدون مصرف دارو و مراجعه به پزشک خودتان را یاری کرده و از چنگال این حالات روانی ویرانگر رها شوید.

البته اگر این حالت های ناخوشایند در شما بسیار شدید باشند، به طوری که مثلا فکر خودکشی داشته باشید و یا شدت بیماری، شما را از کار و زندگی و روابط اجتماعی ساقط کرده باشد و یا علائم همراهی چون بی خوابی و بی اشتهایی شدید، ناتوانی در لذت بردن از فعالیت های تفریحی و احساس گناه داشته باشید به احتمال زیاد نیاز به مراجعه به متخصص دارید. به خاطر داشته باشید که افسردگی یک بیماری قابل درمان است به مرور زمان وضعیت شما بهتر خواهد شد.

نکاتی جالب در رابطه با افسردگی

• حداقل یک پنجم افراد بالغ در طول زندگی خود دچار افسردگی می‌شوند.
• هر ساله در ایران حدود سه میلیون و پانصد مورد افسردگی در مطب روان پزشکان و روانشناسان تشخیص داده می‌شود.
• به طور میانگین هر پزشک عمومی روزانه یک مریض افسرده و هر روانشناس به طور هفتگی دو بیمار افسرده را ملاقات می کند.
• بسیاری از افراد مشهور از افسردگی رنج می‌برند، شخصیت‌هایی مثل ابراهام لینکلن، ملکه ویکتوریا و حتی وینستون چرچیل که افسردگی را «سگ سیاه» خود می‌نامید.
• افسردگی تمام گروه های سنی را درگیر می کند.
• بنابر بررسی‌ های صورت گرفته زنان دو برابر مردان از افسردگی رنج می برند که علت آن تا حدود زیادی به آمادگی ژنتیکی و ساختار مغز و نشخوار های ذهنی زنان در این مورد مربوط است.
• پژوهش ها نشان داده است شیوع اختلال افسردگی در جامعه ایران بسیار بالاست و تقریباً از هر ۱۰۰ نفر ۱۲ نفر دچار افسردگی بالینی هستند که نیاز به مراجعه به متخصصان بهداشت روان از جمله روانپزشکان و روانشناسان بالینی را دارند.
• علائم خفیف افسردگی نیازمند توجه سریع است تا جلوی پیشرفت آن گرفته شود.

با خواندن این مقاله جواب سوال های خود را در موارد زیر بیابید:

✓ درمان افسردگی امکان پذیر است؟

✓ نکاتی جالب  در رابطه با افسردگی

✓ علل افزایش افسردگی در دنیای امروز

✓ افسردگی چیست؟

✓ علائم روانی افسردگی کدام است؟

✓ علائم جسمی افسردگی کدام است؟

✓ ویژگی های تفکر افسرده کدام است؟

✓ افسردگی خندان چیست؟

✓ چگونگی اجرای درمان افسردگی

✓ مراحل درمان افسردگی

✓ وقتی خلق مان پایین است چه کنیم؟

✓ تکلیف خانگی بی نظیر برای مقابله با افسردگی

✓ دام های افسردگی کدام است؟

✓ نکات مهم برای درمان افسردگی

علل افزایش افسردگی در دنیای امروز

در عرض ۴۰ سال گذشته میزان افسردگی افزایش چشمگیری یافته است و این افزایش می تواند معلول نحوه زندگی ما در دهه های اخیر باشد. برای بسیاری از افراد، جهان روز به روز تنش زاتر می شود و استرس می‌تواند منجر به افسردگی گردد. افزایش میزان طلاق، جرم جنایت، ساعات کاری طولانی، نرخ بیکاری بالا چند نمونه از عواملی هستند که فشار زندگی را در افراد آسیب‌ پذیر بیشتر و بیشتر می‌کنند.

محل زندگی نیز می‌تواند در احتمال ایجاد افسردگی دخیل باشد یک مطالعه نشان داده است که احتمال ابتلا به افسردگی در کسانی که در بخش‌های مرکزی شهرهای بزرگ و دور از طبیعت زندگی می کنند دو برابر بیشتر از آنهایی است که در شهرهای کوچک زندگی می کنند.

خبر خوش این که صرف نظر از علت به وجود آورنده افسردگی این بیماری قابل درمان است بسیاری از افراد که دچار افسردگی هستند و تحت درمان قرار می‌گیرند بهبود می یابند.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک بیماری ذهنی و جسمی است و اغلب افراد افسرده هم علائم جسمی و هم علائم روانی دارند. اما این علائم در مورد افراد مختلف فرق می‌کند علائم بیماری هر فرد در طول بیماری او کم و بیش ثابتند. برخی از افراد دچار هیچ علامتی نمی گردند اما رفتار غیر معمولی پیدا می کنند. برای مثال فردی که قبلاً بسیار پایبند اصول و قوانین بوده پس از ابتلا به افسردگی دچار رفتارهای تکانشی از جمله دزدی کردن از مغازه ها می شود.

علائم روانی افسردگی کدام است؟

علیرغم اینکه امروز افسردگی تبدیل به اصطلاح رایج شده است، اما به خاطر داشته باشید که تمام افراد افسرده دچار غمگینی نمی‌گردند و برخی آشفته می‌شوند، برخی بی حس و حال می گردند و برخی دچار هیچ تغییر خلقی نمی شوند، اما در عوض دچار درد ها و شکایت‌های جسمانی و تغییرات رفتاری میگردند که بعد از مراجعه به پزشک هیچ توجیه علمی قابل قبولی به جز افسردگی برای آنها یافت نمی شود.

خلق پایین (lower Mood)

خلق پایین یا احساس غم همیشگی و جانکاه که هنگام  افسردگی دچار آن می‌شوید، بسیار بدتر از حس و حالی است که هنگام ناامیدی و دلزدگی پیدا می کنید. وقتی دچار چنین خلقی می‌شوید مداوماً احساس ناراحتی، خلا، شکست، دلهره و بی‌ قراری می کنید. برخی می‌گویند افسردگی مانند این است که ابر سیاهی آسمان زندگی شما را پوشانده باشد و بر همه بخش‌های زندگی شما سایه سنگین سیاهی افکنده باشد.

نوسان های شبانه روزی (Diurnul Variation)

در افسردگی متوسط یا شدید، غمگینی غالباً صبح هنگام شدیدتر بوده و در طول روز به مرور کاهش می یابد. گرچه هرگز از بین نمیرود. این پدیده نوسان‌ های شبانه‌ روزی نامیده می شود.

احساس عدم لذت (Anhedonia)

غمگینی باعث می‌شود که از هیچ چیز لذت نبرید. ممکن است علاقه خود به سرگرمی‌های سابقتان را نیز از دست بدهید و بالاخره هیچ چیز شما را شاد نکند. این وضعیت را احساس عدم لذت می نامیم. در برخی از افسردگی های خفیف تر، غمگینی هنگام عصر بدتر می‌شود. اگر افسردگی شما خفیف باشد این احتمال وجود دارد که همچنان از بودن در کنار دیگران لذت ببرید اگرچه همراهی ها به این دلیل که نمی تواند انگیزه یا شوقی در شما ایجاد کند به زودی مجدداً موجب دلسردی شما خواهد شد. هنگام غمگینی تمایل فرد به گریه کردن بیشتر می‌شود و با کوچکترین ناراحتی و یا هیچ ناراحتی خاصی به صورت خود به خودی گریه می کند.

اضطراب و بی‌قراری (Anxiety and Agitated)

برخی از افراد افسرده صبح ها با اضطراب شدیدی از خواب بیدار می شوند. چرا که از مواجهه با یک روز جدید وحشت دارند. بیقراری و دلشوره همراه همیشگی آنها است‌. اضطراب در چنین شرایطی ممکن است از علائم افسردگی پیشی بگیرد و تبدیل به عارضه ماندگارتری گردد. وقتی دچار اضطراب باشید، بدخلق تر و پرخاشجو تر می شوید و تحمل چنین وضعیتی همانقدر که برای خودتان سخت است برای اطرافیان نیز مشکل خواهد بود.

کرختی عاطفی (Emotional numbness)

برخی افراد شدیداً افسرده می گویند احساس می‌کنند کاملاً عواطف خود را از دست داده اند. این یکی از آزار دهنده ترین علائم افسردگی است. هیچ احساسی ندارید، نمی‌توانید کاری کنید. به مانند این است که اشکی یا عاطفه ای برایتان باقی نمانده است. خود را جزئی از پیرامونتان احساس نمی‌کنید و حتی ممکن است به بسیاری از افرادی که به شما نزدیکترند مثل همسر، خانواده و یا فرزندانتان نیز هیچ احساسی نداشته باشید.

تفکر افسرده (Depression Thinking)

فردی که از افسردگی رنج می برد، نحوه تفکراتش به گونه ای کاملا ملموس و محسوس تغییر می کند. دنیا را به شکلی متفاوت می‌ بیند و همه چیز ظاهری منفی به خود می‌گیرد. چنین دیدگاهی به خودی خود می تواند محرک و تقویت کننده افسردگی نیز  باشد. در چنین وضعیتی فرد خود را به خاطر بدبیاری های زندگی سرزنش می کند، اما بابت عملکرد های مثبتی که دارد هیچ ارزش و امتیازی برای خود قائل نمی‌شود. کارهای خوب به دست فراموشی و شانس و اقبال سپرده می شود، و کارهای بد و نامناسب همواره به روشنی یاد آوری شده شاخ و برگ پیدا می کند و به علل درونی ثابت ربط داده می‌شود. فرد افسرده به دلیل توجه انتخابی فقط بر جزئیات منفی متمرکز می‌شود و از کلیات مثبت غافل می ماند.  همچنین ممکن است نتیجه گیری شتاب زده کرده و از رویدادهای تکی با جزئی نگری و شتابزدگی به نتیجه گیری های کلی منفی برسد.

این الگوهای منفی تفکر در نهایت منجر به ایجاد دلهره، کاهش عزت نفس، احساس بی ارزشی، نقص و شرم برای فرد افسرده می گردد. بدین ترتیب دنیای فرد سرشار از تفکرات خود کم بینانه، مضطرب کننده و حزن آلود می شود و نه تنها افسرده تر و عصبی تر خواهد شد بلکه این  سیکل معیوب همچنان ادامه می یابد.

ویژگی های تفکر افسرده کدام است؟

تفکر افسرده موجب می گردد که فرد دنیا را با عینکی تیره ببیند. سه عامل مهم در تفکر منفی عبارتند است:

۱) افکار منفی (برای مثال من در کارم انسان به درد نخور و بی عرضه ای هستم)

۲) انتظارات بالا و غیر منطقی (برای مثال من صرفاً زمانی می‌توانم خوشحال باشم که همه مرا دوست داشته باشند و یا باید حتما  در شغلم موفق باشم).

۳) تفکر نادرست برای مثال:

✓ نتیجه گیری های منفی شتاب زده

✓ تمرکز روی جزئیات منفی مسائل و غافل شدن از نکات مثبت

✓ نتیجه گیری های کلی بر اساس اتفاقات مختلف و نامربوط

✓ مقصر دانستن خود در مورد مسائل و اتفاقاتی که هیچ ربطی به شما نداشته و ندارد (خود ارجاع دهی).

 

تمرکز و مشکلات حافظه

فرد افسرده به سختی می‌تواند در رابطه با مسائل مهم پیرامونش تمرکز داشته باشد و جریان افکارش را دنبال کند. ضعف تمرکز، بازیابی حافظه را با مشکل مواجه کرده و معمولاً این دو عارضه ( ضعف تمرکز و اختلال در حافظه ) به دنبال هم ایجاد می شوند. همچنین منجر به بی توجهی و تردید در تصمیم گیری می گردد و حتی ممکن است احساس سردرگمی و گیجی ایجاد کند. این مشکلات در فرد افسرده می تواند آنقدر شدید باشد که با زوال عقل اشتباه گرفته شود.

افکار خودکشی (suicidal thoughts)

فرد عمیقا افسرده، گذشته خود را پر از اشتباه، خسران و زمان فعلی را دردناک و غیرقابل تحمل می داند، از آینده نیز وحشت دارد. در چنین شرایطی برخی از بیماران افسرده به این نتیجه می‌رسند که زندگی ارزش زنده بودن را ندارد یا دیگران بدون آنها زندگی بهتری خواهند داشت و باید به زندگی خود خاتمه دهند. اغلب افراد افسرده در مورد خودکشی فکر می کنند حتی اگر به صورت فکری بسیار گذرا باشد. بسیاری از آنها عملا اقدام به خودکشی نمی کنند اما شب ها با این امید به بستر می روند که صبح روز بعد از خواب بیدار نشوند و بدین ترتیب از عذاب  زندگی کردن خلاصی یابند‌.

علائم جسمی افسردگی کدام است؟

افسردگی می تواند عوارض جسمی نیز داشته باشد. کسانی که دچار این عوارض می گردند غالباً تصور می کنند که دچار یک بیماری جسمی شده‌ اند چرا که دائماً احساس درد دارند، مشکلات گوارشی پیدا می‌کنند و همواره از احساس خستگی و ضعف کلافه هستند.

مشکلات خواب (Sleep Disorders)

مشکلات خواب در افراد افسرده  بسیار شایع بوده و تا حدی می‌تواند مربوط به احساس خستگی مداومی باشد که فرد احساس می کند. اگر دچار افسردگی متوسط یا شدید باشد ممکن است صبح بسیار زود از خواب بیدار شده و دیگر خوابش نبرد. تمام افراد افسرده در به خواب رفتن مشکل دارند. چرا که همواره نگران و آشفته اند. آنها ممکن است دچار بدخوابی شده و از داشتن یک خواب طولانی که وارد مرحله ۳ و ۴ خواب عمیق شوند محروم می مانند.